Sindirim sistemi fizyolojisi, sindirimin ilk başladığı yerden sonlandığı yere kadar aşamalar şeklinde devam eden işlemleri zincirinden oluşur. Bu işlemler zinciinde besinler; kimyasal ve mekanik sindirim uygulanarak en küçük yapıtaşlarına kadar ayrıştrılır, bu yapıtaşları da vücutta itiyaç olduğu yönde kullanılır. İnsanda sindirim sistemi fizyolojisini inceleyecek olursak; sindirim ağızda başlar, çeşitli aşamalardan geçerek kalın bağırsakta biter.
Tabii ki farklı besinlerin sindirimleri farklı yerlerde başlar ve biter, ki bunu birazdan ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz.
Sindirim sistemi fizyolojisi boyunca mekanik ve kimyasal olmak üzere iki çeşit sindirim gerçekleşir. Mekanik sindirimde besinler fiziksel şekilde parçalanarak daha küçük parçalar haline getirilir ve kimyasal sindirim uygulanmasına zemin hazırlanır. Kimyasal sindirimde ise besinler enzimler yardımıyla moleküllere veya en küçük parçacıklarına ayrışır ve karbonhidrat, vitamin, mineral, protein vs. Olmak üzere vücutta gerekli olduğu şekilde kullanılır. Kimyasal sindirim de kullanılan enzimleri inceleyecek olursak:
Nükleazlar: Nükleik asitleri ve nükleotitleri parçalarlar.
Lipazlar: Yağları parçalarlar
Proteazlar: Proteinleri parçalarlar.
Amilazlar: Nişasta gibi karmaşık yapıda olan karbonhidrat zincirlerini parçalarlar.
Sindirim sistemi fizyolojisini kısımlara göre inceleyecek olursak şu şekildedir:
Ağız: Besinlerin mekanik sindiriminin başladığı kısımdır.
Tükrük sıvısı ve dişler yardımıyla alınan besinler parçalanır. Tükrük sıvısı sindirim sistemi fizyolojisi için önemli bir salgıdır. Çünkü karmaşık şekerlerin bir kademe indirilerek disakkaritlere parçalanması, yiyeceklerin yumuşatılması gibi görevler tükürük tarafından yerine getirilir. Ayrıca tat almamızı sağlayan salgı da tükürük sıvısıdır. Ağızda mekanik sindirimi tamamlanan besinler yutularak yemek borusu aracılığıyla mideye iletilir.
Mide: Mide, fiziksel olarak parçalanan besinlerin depolandığı, kısmen sindirimin tamamlandığı veya ince bağırsağa iletilmek üzere devam ettiği kısımdır. Midedeki mukoza salgısı asitlerin mideyi tahriş etmesini ve sindirim sistemi fizyolojisine zarar vermesini engeller. Midede besinler sulandırılarak bulamaç haline getirilir ve mekanik sindirim devam eder. Besinler artık fiziksel olarak tamamen karıştıktan sonra ince bağırsağa gönderilir.
İnce bağırsak: Sindirim sistemi fizyolojisinde en önemli kimyasal sindirimlerin yapıldığı, besinlerin büyük ölçüde sindirimlerinin tamamlandığı kısımdır. Sindirim boyunca karaciğer, pankreas ve safra kesesi de salgılarını ince bağırsaklara iletirler. Proteinlerin sindirimi ince bağırsakta başlar ve ince bağırsakta biter. Mideden bulamaç halinde alınan besinlerin de birkaç istisna hariç sindirimi ince bağırsakta tamamlanır. Sindirimi tamamlanmayan besinleri sindirimi de kalın bağırsakta bitirilir. İnce bağırsakta besinlerin iki türlü hareketi yapılır. Biri mideden alınan bulamacın karıştırılmasını sağlayan segmentasyon hareketi, diğeri de besinlerin kalın bağırsağa doğru itilmesini sağlayan perilstaltik harekettir.
Kalın bağırsak: Sinidirim sistemi fizyolojisinin sonlandığı kısımdır. Burada sindirimi tamamlanmamış birkaç besin (Su, Sodyum, vs.) sindirilir. Bunların dışında alınan besinlerin işe yaramayan ksıımları posa haline getirili ve vücuttan dışarı atılır.
