Ağız ve Yutak: Ağız, besinlerin alındığı kısımdır. Dudaklar, yanaklar, damaklar ve yutakla çevrelenmiştir. Dil, dişler ve yanaklar besinlerin parçlanmasına ve konuşmaya yardımcı olur. Dilde besinlerin algılanmasında görevli reseptörler bulunur. Ağızda çiğnenerek parçalanan, yumuşatılıp kayganlaştıran besinler dilin yardımıyla yutağa gönderilir. Dildeki kaslar ve sinir bağlantıları dilin her yöne hareket etmesine olanak sağlar.

Ağızdaki dişler kemiklerden farklı yapıdadır. Yeni doğan bir bebeğin dişleri yoktur. Altıncı aydan sonra süt dişleri çıkmaya başlar. Yirmili yaşlara kadar ağızda toplam 28 diş gelişir. 20. Yaşta dört tane daha azı dişi çıkar. Diş sayısı bu durumda 32 olur. Bu dişler evrimsel açıdan işlevini kaybettiğinden bazı insanlarda ya hiç çıkmaz ya da çok zayıf olarak çıktığı için çürür. Dişler besinlerin kesilmesi, parçalanması ve öğütülmesi işlevlerini gerçekleştirir.

Tükürük bezlerinin salgılarına tükürük denir. Kulak altı, çene altı ve dil altı olmak üzere üç çift tükürük bezi bulunur. Tükürük bezleri salgılarını kanallarla ağız boşluğuna bıraktıkları için ekzokrin bezlere örnek olarak verilebilirler.

Ağzın gerisindeki boşluğa yutak (Farinks) denir. Ağızda çiğnenen besinler yeterince parçalanıp yumuşak ve kaygan hale gelince dil yardımıyla yutağa doğru itilir. Yutakta bulunan gırtlak kapağı besinlerin yutulması sırasında soluk borusunun girişini kapatır. Bu sürede solunum kısa bir süre durur.

Yemek Borusu (Özofagus): Yutak ile mide arasında yemek borusu ortalama 25 cm uzunluğunda 2 cm eninde boru şeklinde bir yapıdır. Yemek borusu peristaltik hareketlerle besinlerin mideye ulaşmasını sağlar. Yemek borusunun yapısında en içte bol miktarda goblet hücresi içren epitel dokudan oluşan mukoza tabakası bulunur. Goblet hücrelerinin salgıladığı mukus, yemek borusunun iç yüzeyini kayganlaştırarak besinlerin hareketini kolaylaştırır. Ortada halkasal ve boyuna yerleşmiş düz kaslardan oluşan kas tabakası, dışta ise bağ doku tabakası bulunur. Yemek borusundaki kasların kasılma ve gevşemeleri ile oluşan peristaltik hareketler besinlerin mideye inmesini sağlar.

Mide: Karın boşluğunun sol üst bölgesinde kaburgaların altında yer alan bir organdır. Midede geçici bir süre depolanan besinler burada mekanik ve kimyasal sindirime uğrar. Mide, yemek borusu ile ince bağırsak arasında bulunur. Yemek borusuna bağlandığı kısma kardia (Mide ağzı), ince bağırsağa bağlandığı kısma pilor (Mide kapısı) denir. Kardiada, halka şeklinde düz kaslar bulunur. Yemek borusundaki peristaltik hareket buraya ulaşınca düz kaslar gevşer ve kardia açılır. Besinler mideye geçince düz kaslar kasılır ve kardia kapanır. Böylece midedeki besin bulamacı yemek borusuna geri dönemez.

İnce bağırsak: Uzunluğu 7-8 m, genişliği 2-3 cm'dir. Yapısal olarak mideye benzer. İnce bağırsakta sindirim enzimi salgılayan bezler ve mukus salgılayan goblet hücreleri bulunur. Besin maddelerinin sindirimi ve emilimi ince bağırsakta tamamlanır. Bağırsağın iç yüzeyinde besinlerin emilim hızını arttıran villus ve mikrovillus adı verilen kıvrımlar bulunur. İnce bağırsaktaki besin bulamacına kilus denir. Kilus ince bağırsaktaki hareketi peristaltik hareketlerle sağlanır. İnce bağırsak genel olarak üç bölümden oluşmaktadır.

İnce bağırsağın mideden sonra gelen yaklaşık 25 cm'lik kısmına onikiparmak bağırsağı denir. Mideden gelen kimus, onikiparmak bağırsağındaki bazı hücrelerin kana kolesistokinin, sekretin ve entorogastrin hormonlarını salgılamasını uyarır.

İkinci kısma boş bağırsak (Jejenum) denir. Bu bölümde besinlerin sindirimi tamamlanır ve yoğun biçimde besin monomerlerinin emilimi olur.

Üçüncü ve son kısmına kıvrımlı bağırsak (İleum) denir. Bu bölümde besinlerin emiliminin tamamlanması ve besin posalarının kalın bağırsağa aktarılması sağlanır.

0 Yorum Yapılmış "Sindirim Kanalı"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin